بسمه تعالی

دانشگاه پیام نور قزوین

رشته علوم تربیتی گرایش پیش دبستانی و دبستانی

عنوان:

ارائه روش تدریس درس  قرآن پایه اول تا پنجم دبستان

« درس روش تدریس علوم قرآن در پیش دبستان و دبستان »

استاد راهنما:

جناب آقای پورشیخ

دانشجو:

نسـرین شالـی

محتویات:

پایه اول ابتدائی: تدریس سوره کوثر

پایه دوم ابتدائی: آموزش همزه (ء)

پایه سوم ابتدائی: داستان پیامبری حضرت موسی(ع)

پایه چهارم ابتدائی: آموزش قرآن کریم با سوره نمل

پایه پنجم ابتدائی: آموزش قرآن کریم با سوره نحل

هدف کلی : آموزش قرآن دبستان

اهداف جزئی:

1- آموزش سوره کوثر

2- آشنایی با روخوانی سوره کوثر

اهداف رفتاری :

1- به معنای عبارات ساده قرآنی به زبان شعر آشنا شود . (دانش)

2- در تصویر شعر هر چیزی را می بیند بیان می کند (دانش)

3- جهت قرائت صحیح ایات قرآنی تلاش می کند (مهارت)

4- با قرائت ساده قرآنی اشنا می شود (دانش )

5- به همکاری و مشارکت با دوستانش علاقه نشان می دهد .(نگرشی)

وسایل آموزشی مورد نیاز :

کتاب درسی – ماژیک – دانش اموزان – تابلو – لوحه – ضبط صوت – نوار کاست

رفتار ورودی :

ورود به کلاس – برقراری ارتباط با فراگیران – مشاهده تکالیف و حظور و غیاب ، معلم وارد کلاس میشود و با روی گشاده و چهره ای شاداب و زبان کودکانه سلام و خوشامد می گوید و احوالپرسی می کند .

سلام سلام بچه ها ، گلهای ناز و زیبا ، خوب و خوشید ایشالله حالتون خوبه بچه ها ؟

بچه ها می گن (طبق عادت ) بله خوبیم

معلم می گه : وای وای باز یادتون رفت ! چی باید می گفتید ؟

وقتی کسی حالتون رو می پرسه چی باید بگید ؟

دو سه نفر از بچه ها می گن : الحمدالله

معلم : آفرین – هزار آفرین بچه های گلم  الحمدالله

حالا حوشگلای من بگید الحمدالله یعنی چی ؟

بچه ها : یعنی شکر خدا

خوب عزیزانم پس الحمدالله شکر خدا که خوب و خوش و سلامتید سرحال و پر انرژی ، خدارو شکر می کنم که یک روز دیگه رو توفیق داده تا در کنار هم باشیم و قرآن بخونیم .

شکوفه های قرآنی همیشه باید سرحال و پر انرژی باشن آخر شاد و پر انرژی بودن هم یک جور تشکر از خداوند مهربونه که به ما همه چیز داده باز هم میده ، مهربونه همه مارو دوست داره خیلی هم دوست داره حتی از مامان و بابا هم بیشتر حتی از اون کسی که مارو بیشتر از همه هم دوس داره بیشتر.

(حضور و غیاب )

خوب : عزیزان دلم فرشته های من همه حاضرن ؟

بچه ها : بله              یکی از بچه ها می گه خانم نرگس غایبه !

معلم : ای وای چرا مریم جون شما می دونی ؟

مریم : خانم ما هر روز با هم میایم مدرسه امروز رفتم در خونشون با هم بیایم مامانش گفت مریض شده حالش خوب نیست .

معلم : با چهره ای ناراحت می گه : خیلی ناراحت شدم اخه شما فرشته ها هم مثل بچه خودم می مونید و همتون خیلی دوست دارم و اگه یک روز حالتون خوب نباشه و نبینمتون من هم خیلی ناراحت می شم .

خوب بچه های گلم پس بیاید همگی برای نرگس جون دعا کنیم تا زودتر حالش خوب بشه هم برای نرگس جون هم همه مریضای دیگه .

خوب نازنینهای من ، حالا برای شروع کلاس یک صلوات بفرستید تا کلاس مون با عطرش خوشبو بشه ، در این حال معلم ( به نام خدا ) را پای تابلو می نویسد و از دانش آموزان می پرسد ، هر کاری رو با چی شروع می کنیم گلهای من ؟

بچه ها : با نام خدا .

معلم : آفرین به شما که همتون بهترینید.

معلم ابتدا دانش آموزان را با آداب خواندن قرآن آشنا کرده ، به این ترتیب که اولین کار در خواندن قرآن اینست که وضو بگیریم .

و قبل از شروع درس قرآن معلم با ظاهری آراسته و تمیز و مرتب و لباسی با رنگ روشن و آرام پوشیده و در کلاس قرآن از عطر و گلاب استفاده می کند و مقداری عطر و گلاب به کلاس می پاشد و به بچه ها می گوید حالا که می خواهیم قرآنو شروع کنیم کلاسمون رو پر از عطر کنیم تا فرشته های خداوند رو به کلاسمون دعوت کنیم . بچه ها خوبم آخه هر وقت یک عده جایی جمع می شن تا قرآن رو یاد بگیرند یا بخونن فرشته های آسمون که خیلی قرآنو دوست دارن و قرآن خوندن بچه های خوب  رو دوست دارن زود میان تا ببینن کیه که اومده تا قرآن بخونه و براش یک عالمه جایزه های خوب بهشتی در نظر بگیرن و آماده کنن .

ارزشیابی تشخیصی :

خوب بچه های گلم ببینم درس قبلتون رو یاد گرفتید ؟

پیام قرآنی جلسه پیش چی بود ؟

بچه ها : الحمدالله                  افرین هزار آفرین              خوب الحمدلله یعنی چی ؟

بچه ها یعنی شکر خدا.                خوب حالا بگید کدوم سوره رو جلسه پیش یاد گرفتید ؟

بچه ها  : سوره توحید

حالا همه با هم و یکصدا بلند سوره توحید رو بخونید .

آفرین مرحبا هزارهزار افرین به شما که اینقدر خوب سوره توحید رو یاد گرفتید . خیلی خوشحالم کردید .

حالا خدای مهربونم شمارو بیشتر و بیشتر دوست داره آخه هر چی بیشتر قرآن یاد بگیرید و بخونید خدای مهربون هم شمارو بیشتر دوس داره .

دیدن تکالیف :

خوب بچه ها جونم ببینم کتاباتونو نقاشی و تکلیف پیام قرآنی جلسه پیش رو انجام دادین بذارین رو میز ببینم .

همه انجام دادن : آفرین خیلی خوب انجام دادید عزیزانم افرین.

معلم خیلی با انرژی و شوق فراوان بچه ها تشویق می کنه تا اونها به انجام تکالیفشون علاقمند بشن و مدام با گفتن مرحبا و هزار هزرا افرین اونهایی رو که تکالیفشون رو خوب انجام دادن تشویق می کنه تا کلاس هم پر از شادی و انرژی بشه . در ضمن به بچه ها بگیم همه با هم شکر نعمتهای خدارو بخونن .

ارائه درس :

ایجاد انگیزه :

در حالی که معلم لوحه سوره کوثر را به تابلو می چسباند شروع به توضیح نموده و در رابطه با مفهوم سوره کوثر و اینکه این سوره به چه کسی نسبت داده می شود داستانی قرآنی .

( تولد حضرت فاطمه سلام الله )  را برای دانش اموزان تعریف می کند و در آنان ایجاد انگیزه می کند . و در اواسط و هم در پایان داستان سولاتی را مطرح می کند .

برای داستان هم معلم باید یک تصویر نقاشی شده مربوط به داستان به عنوان ( یاد یار ) باید تهیه کند و در ضمن تعریف داستان به بچه ها نشان دهد .

حالا می خوام یک قصه قشنگ براتون تعریف کنم . خوب خوب گوش کنید چون می خوام وسطش زرنگارو بشناسم.

راستی گلهای نازم بگین ببینم کی می دونه آخرین پیامبر ما کیه ؟

یکی از بچه ها میگه : خانم حضرت محمد (صلوات الله علیه)

افرین بر شما هز ار آفرین دختر گلم.

حضرت محمد (ص) همون که ما همیشه براش صلوات می فرستیم و می گیم الهم صل علی محمد و ال محمد.

یعنی میگیم خداوندا بر محمد و فرزندان او درود بفرست ، بچه های خوبم حضرت محمد (ص) جوان بودن که با حضرت خدیجه (س) عروسی کردن و زندگی خیلی خوبی و خوشی با هم داشتند تا اینکه چند سالی گذشت ولی هنوز بچه ای نداشتن ، بچه های گلم بعضی از مردم که خیلی بد بودن و همش گول شیطون رو می خوردن مدام حضرت محمد (ص) را مسخره می کردن اونها آدمهای حسودی هم بودن چون حضرت محمد ص پیش خدا خیلی عزیز بود اون آدم بدا از حسودیشون نمی تونستن خوشحالی حضرت رو ببینن مدام آزارش می دادن و با دستشون نشون می دادن و می گفتن اون مرد (یعنی حضرت محمد ص) (ابتره) .

بچه ها می گن ابتر یعنی چی ؟ معلم می گه ، بچه های گلم اون موقع عربها به کسی که بچه ای نداشت ابتر می گفتن . اونها هم که می خواستن حضرت رو ناراحت کنن به او ابتر می گفتن .

ولی حضرت محمد ص هیچ توجهی به حرفهای اونها نمی کرد و همیشه و همیشه خدا را شکر می کرد و با خدای مهربون حرفهای دلش رو می زد و می گفت خدایا من چون تو رو خیلی دوست دارم هر چی رو که تو دوست داشتی به من بدی راضیم و خوشحالم اگر دوست نداشتی چیزی رو داشته باشم باز هم من راضیم و خوشحال و تو رو شکر می کنم بچه های گلم ما هم که مسلمونیم باید مثل پیامبرمون رفتار کنیم یعنی همیشه هر چی خدا به ما داده شکر کنیم و خوشحال باشیم و هی گله و شکایت نکنیم (مثلا هی بگیم چرا من اون اسباب بازی رو ندارم یا چرا اون عروسک رو ندارم همش غر بزنیم و یادمون بره که  خدای مهربون چه چیزهای خوب دیگه رو به ما داده مثلا چشم داده – دست داده – پا داده – ولی انسان خوب اونیکه همیشه حواسش هست که به خاطر همه چیزهای خوبی که خدای مهربون به اون داده خداوند رو شکر کنه و مثل حضرت محمد همیشه راضی باشه و هی نگه اینو ندارم . اونو ندارم و صبر کنه تا خداوند هر وقت خودش خواست دعاشو قبول کنه چون اون بهتر می دونه چی برای ما خوبه چی خوب نیست .

بچه های گلم روزها گذشت و تو یک روز خوب خدا توی خونه حضرت محمد ص یک بچه زیبا و قشنگ به دنیا اومد حالا زرنگا بگن ببینم اون نوزاد قشنگ کی بود ؟

یکی از بچه ها می گه : خانم حضرت فاطمه (س) بود ، آفرین عزیزم آفرین بله اون نوزاد قشنگ حضرت فاطمه بود . بچه ها حضرت محمد هم پاداش صبری که کرده بود و همینطور پاداش راضی بودنش رو از خدای مهربون گرفت اون پاداش چی بود ؟ بله آفرین تولد حضرت فاطمه  بود .

بچه ها خدای مهربون حضرت فاطمه (س) رو خیلی خیلی دوست داشت به خاطر همین یک پیام توی کتابش برای ما فرستاد و اون پیام سوره (کوثر) بود  ، که اون پیام یک مژده هم برای حضرت محمد ص بود .

بعد معلم معنای سوره کوثر را برای دانش آموزان می گوید و اینکه هر کی به تو گفت ابتر خودش ابتر است.

حالا زرنگا بگن .( ارزشیابی تکوینی )

منظور از کوثر توی سوره کوثر کی بود ؟

بچه ها می گن (حضرت فاطمه س)

هزار آفرین هزار آفرین به شما گلهای من حالا خودتون تشویق کنید که همتون بهتریند .

سوالات مطرح شده ؟

1- آیا مسخره کردن دیگران کار خوبیه ؟

2- ما باید وقتی چیزی رو که دوست داریم داشته باشیم نداریم باید چه کار کنیم هی نقی و غر بزنیم یا صبر کنیم و بگیم خدایا چون دوست دارم هر چی تو بخواهی من هم دوست دارم ؟

3- پاداش صبر و تشکر کردن حضرت محمد ص علیه چی بود ؟

مرحله دوم : معلم به دانش آموزان توضیح می دهد که انسان خوب باید در سختیها صبر کند و همیشه یاد نعمتهای که خدای مهربان به او داده باشد و شکر کردن از چیزهایی که دارد را فراموش نکند تا همانطور که حضرت محمد پاداش صبر  خود را گرفت و خداوند در سوره کوثر فرمود :

(ما به تو کوثر را هدیه کردیم .)

مرحله سوم : معلم از دانش آموزان می خواهد ضمن رعایت سکوت قبل از باز کردن کتاب خود آیات را فقط از روی لوحه نگاه کنند و طبق دستور نوار صوت قرآن عمل کنند به این صورت که :

پس از خواندن دسته جمعی دانش آموزان نوار خاموش و معلم عبارات و آیات را به طور بخش بخش با حرکات دست برای دانش آموزان میخواند و 3 بار تکرار می گردد و دانش آموزان تکرار می کنند . سپس معلم از دانش آموزان می خواهد تا کتاب درسی خود را باز کرده و ابتدا 2 نفر از دانش آموزان قویتر سوره را کامل بخوانند و سایرین با مداد آیات را نشان دهند .

جمع بندی و رفع نقص و یادگیری تکمیلی

معلم دانش آموزان را به گروه های چند نفری تقسیم کرده تا آیات درس را برای یکدیگر بخوانند و اشکالات روخوانی و قرائت یکدیگر را اصلاح کنند .

نهایتا با توجه به فرصت دانش آموز یک سطر از روی کتاب خود می خواند .

شعر : معلم با اشاره به سقویه داده شده شعر می خواهد تا دانش آموز بگوید که تصویر مورد نظر چه حالتی را نشان می دهد . سپس شعر درس را 3 بار تکرار می کند و بچه ها با او تکرار می کنند و در آخر با توضیح شعر از آنها می خواهد تا با هم فکری همه در قالب گروهای تشکیل شده عنوان مناسب برای شعرا انتخاب کنند.

ارزشیابی پایانی :

از دانش آموزان انتظار می رود بتواند در پایان درس سوره کوثر را که در کتاب آمده بدون کمک دیگران در کلاس بخواند .

تکلیف پایانی :

سوره کوثر را در منزل برای والدین بخواند و به کمک آنها این سوره را همراه با شعر حفظ کند و برای داستان کوثر یک نقاشی بکشد .

اهداف :

هدف کلی : آموزش قرآن درس همزه (ء)

هدف جزئی :

1- آشنایی کودکان با همزه همراه با حرکات دیگر

2- دانش آموز بتواند همزه را در کلمات قرآنی در کنار هر حرکت درست تلفظ کند و تشخیص دهد .

اهداف رفتاری

1- تقویت علاقه دانش آموزان به قرآن کریم و یادگیری آنو توشیق به کمک به دیگران (عاطفی )

2- همزه را در کنار حرکات مختلف یاد بگیرد و نمونه ها را بخواند (دانش – مهارت)

3- دانش آموز برای جلسه بعد 5 کلمه همزه دار در درسهای گذشته پیدا کند و در دفتر خود بنویسد با کمک پدر و مادر.

4- ایجاد علاقه به کمک به دیگران (عاطفی)

رفتار ورودی:

معلم سرحال و پر انرژی و با روی گشاده و شاداب وارد کلاس می شود و به دانش آموزان سلام و احوالپرسی می کند . سلام بچه ها حالتون خوبه ؟ دماغتون چاقه ، حال دست و پاهاتون چطوره خوبه ؟ حال دفتر و کتابها چطور همگی خوبن ، حال مامان و بابا ، آجی و داداشی چطور ؟

بچه ها همه شاد می شن و می خندن و می گن همه خوبن .

معلم خوب الحمدالله خدارو شکر که همه خوبن ایشالا که همیشه همینطور خوب باشن .

بچه های گلم از جاهاتون معلومه که غایب نداریم !

بچه ها بله همه حاضرند ، معلم الحمدالله که حال همه خوبه و همه هستن.

معلم بسم الله الرحمن الرحیم را پای تابلو می نویسد. و باز هم به دانش آموزان یادآوری می کند که هر کاری را با نام خداوند شروع کنند .

دیدن تکالیف : معلم : خوب عزیزانم ان شااله که تکالیفتون رو انجام دادین بگذارین روی میز بیام ببینم .( آفرین آفرین احسنت هزار آفرین به همه شما که اینقدر خوب تکالیفتون رو انجام دادید .

ارزشیابی تشخیص :

معلم : ببینم گلهای نازم درس جلسه قبلتون رو یاد گرفتید ؟ درسمون چی بود ؟ یکی از دانش آموزان  : خانم سوره نصر ، آفرین احسنتم ، حالا همتون سوره نصر رو با هم یکصدا و بلند بخونید. هزار آفرین به شما شکوفه های قرآن . حالا خودتون رو یک تشویق جانانه بکنید تا هم سرحال باشید هم درس امروز رو شروع کنیم .

ایجاد انگیزه و ارائه تدریس :

گلهای نازم : بچه های کوچه اتل و متل همون  (  َ  ِ   ُ) رو که یادتون هست بهتون گفته بودم شعرش رو یکبار دیگه با هم می خونیم تا یادتون بیاد (معلم پای تابلو اتل و متل زیر را می نویسد ).

اتل متل (  َ ) بالا سر (  ِ ) زیر سر ( ُ ) برو بالا ( او) ناقلا زیرک و بلا (یـ) با عصا (ی) با عصا ( ً  ٍ  ٌ ) اَن و اِن و اُن

یادتون اومد : آفرین به شما عزیزانم یادتون باشه شعرش رو خوب حفظ کنید و با هم بخونید.

خوب گلهای من: دوست دارید با یک بچه دیگه در کوچه اتل و متل آشنا بشید؟ این بچه خوب و همربان اسمش همزه (ء) کوچه اوست که چون غذا نمی خوره خیلی کوچک و ضعیف مونده مثل شما بچه های گل من بزرگ نشده ، معلم شکل همزه (ء) را کنار اتل متل ها می نویسید . ( شما که از نعمتهای خوب خدا استفاده می کنید و از پدر و مادرتون برای تهیه این نعمتها زحمت می کشند تشکر می کنید .) این همزه کوچلوی ما یک مشکلی داشت و اونم این بود که (صداش گرفته بود ) و نمی تونست صحبت کند . هرچه از او می پرسیدند فقط می گفت  ( اِ )

بچه های مهربان قرآنی ما که به همه کمک می کردند تصمیم گرفتند به همزه کوچلو کمک کنند تا صداش باز بشه بنابراین همه جا همراه او بودند .( معلم شکل بچه های قرآنی یعنی(  َ  ِ  ُ) ( ً  ٍ  ٌ )  را روی تابلو می نویسد.)

همزه کوچلو با هر کدام از بچه های کوچه اتل متل که بازی می کرد صدای او را در می آورد و صداش کم کم باز شده بود .

همزه کوچلو با (  َ ) که بازی می کرد صدای ( ءَ ) در می آورد .

با (  ِ ) که بازی می کرد صدای ( ءِ ) در می آورد.

با (  ُ ) بازی می کرد صدای ( ءُ ) و با (  ً ) که بازی می کرد صدای ( ءً ) در می آورد. و با (  ٍ ) که بازی می کرد صدای ( ءٍ ) در می آورد بچه ها از اینکه توانسته بودند به او کمک کنند خیلی خوشحال بودند .

معلم چند کلمه حمزه دار پای تابلو می نویسد و با حرکات روی آن ها بازی می کند و از بچه ها سوال می کند. مثل: ماءٌ – سماءٍ و ...

گروه بندی و ارزشیابی تکوینی

معلم و دانش آموزان را به 5 گروه 3 نفره تقسیم می کند و بعد لوحه صفحه 45 کتاب قرآن کلاس دوم را که کلمات همزه دار است به تابلو نصب کی کند . و از دانش آموزان می خواهد که کتابها را باز نکنند و به تابلو نگاه کنند و همه دسته جمعی کلمات را با هم بخوانند و خود معلم از روی لوحه فقط خط می برد . چند بار به این صورت ادامه می دهیم بعد از دانش آموزان می خواهیم با هم گروهای خود به مدت 2 دقیقه تمرین کنند . بعد از یک نفر از اعضای هر گروه به انتخاب معلم خواسته می شود که با اشاره معلم هر بخشی از کلمات آن بخش را بلند بخواند و بقیه دانش آموزان از روی کتاب خود فقط خط ببرند در صورت درست خواندن تشویق شود و اگر اشکالی داشت همانجا بر طرف شود .

ارزشیابی پایانی :

دانش آموز با اشاره معلم به هر یک از کلمات لوحه آن را درست بخواند

ارائه تکلیف : در منزل لوحه را تمرین کند و برای جلسه بعد برای هر حرکت همزه ( ءَ ءِ ءُ ءً ءٍ ءٌ ) یک کلمه قرآنی از درسهای گذشته پیدا کند به کمک والدین بنویسد و بیاورد .

هدف کلی : تدریس ، داستان پیامبری موسی (ع)

هدفهای رفتاری

1- دانش آموز از شنیدن داستان حضرت موسی لذت ببرد و با گوشه ای زندگی آن حضرت آشنا شود (عاطفی)

2- بتوانند ایات 13 تا 28 سوره طه را برای اعضای گروه بخوانند و از همکاری با گروه لذت ببرند (عاطفی)

3- دانش آموز بداند مفهوم آیات 13 تا 28 در چه موردی است و بتواند تا حد ممکن صحیح آیات را بخواند ( روانی – حرکتی)

4- دانش آموز در قالب داستان با معجزات حضرت موسی (ع) اشنا شده و با ایاتی که در آن از معجزات ایشان سخن گفته آشنا شود.

رفتاری ورودی : حضور و غیاب و دیدن تکالیف

معلم با رویی خوش و مثل همیشه سرحال و پر انرژی وارد کلاس می شود ( در حالی باید وارد کلاس شود که تمام افکار ناراحت کننده و مشکلات خود را پشت درب کلاس گذاشته و با هدف متعالی و قربتا الی الله وارد این مکان مقدس (یعنی کلاس درس) شده و حتی الامکان با ضو وارد کلاس شود . تا وجودش را نورانی کرده و دانش آموزان از نور وجود او و صفای باطن او روشنی بگیرند و تدریس او در دل آنها اثر کند.

بعد از اینگونه وارد کلاس شدن معلم با دانش آموزان با گرمی سلام و احوالپرسی می کند و حضور و غیاب می کند و اگر کسی جلسه پیش غیبت داشته علت را جویا می شود و با مهربانی و محبت تا به دانش آموزان محبت خود را ابراز کند و نشان بدهد که برای او آمدن و نیامدن آنها چقدر اهمیت دارد و باعث نگرانی او می شود تا دانش آموزان هم نسبت به معلم خود محبت بیشتری پیدا کنند هم دلگرم شده و به کلاس قرآن علاقه و انس بیشتری پیدا کنند . چراکه آموختن عشق به کودکان مهمترین درس است که معلم به دانش آموزان خود می آموزد . و اگر این امر اتفاق بیفتد و اگر دانش اموز این عشق را  از معلم دریافت کند آموختن تمام درسهای دیگر برایش سهل و گوارا می شود.

دیدن تکالیف :

بعد معلم از دانش آموزان می خواهد تکالیف گذشته خود را روی میز بگذارند و معلم با دقت و محبت تمام تکالیف آنها را می بیند و به تمیز و مرتب نگه داشتن کتاب و دفتر آنها نیز اهمیت می دهد . و دانش اموزان را تشویق می کند تا برای انجام تکالیف بعدی انگیزه داشته باشند .

ارزشیابی تشخیصی :

معلم به دانش آموزان می گوید : بچه های عزیزم کی می دونه پیام قرآنی جلسه پیش چی بود ، برای ما بخونه ؟

یکی از دانش آموزان می گوید : والله لا یحب الظالمین

آفرین هزار افرین مرحبا حالا کی می دونه معنی اون چی بود ؟

یکی از دانش آموزان : یعنی خداوند ستمگران را دوست ندارد .

حالا همه با هیم یکبار بخونید هماره با معنی ، هزار هزار افرین بر شما گلهای من

بعد معلم به گروه بندی کلاس می پردازد

گروه بندی کلاس : بعد معلم گروه بندی قبلی را تغییر می دهد و از دانش آموزان می خواده که هر کدام مکعبهای رنگی را از جعبه مخصوص گروه بندی بر دارند و مکعبهای هم رنگ نشانه هم گروهی دانش آموزان است و باید کنار هم بنشیند و تشکیل گروه دهند . و کلاس به 6 گروه 3 نفره تقسیم می شود .

ایجاد انگیزه :

معلم برای ایجاد انگیزه از قبل (عصایی ) تهیه کرده آن را می پوشاند و بدون اینکه به دانش آموزان نشان داده باشد به کلاس می آورد و بعد از انجام مراحل قبلی (دیدن تکالیف و حضور و غیاب و غیره ) برای شروع تدریس می گوید .

ارائه تدریس :

بچه های عزیزم امروز می خاوم به قصیه زیبایی قرآنی براتون تعریف کنم آماده اید همه میگن بله ، معلم : ولی صداتون انگار اینو نمی گه بچه های قرآنی باید همیشه سرحال و پار انرژی باشن .

کی خسته است ؟ بچه ها می گن دشمن

آفرین به شما که همیشه سرحال و پر انرژی هستید حالا آماده اید همگی می گن ! بله

خوب بچه های گلم امروز یک وسیله ای رو آوردم که می خاوم زرنگترینهارو با اون بشناسم و توی قصه هم کمکمون کنه .

حالا شما باید حدس بزنید اون چیه ، البته قبلش راهنمایتون می کنم . هر یک از دانش آموزان حدس خود را بیان می کند . تا بالاخره یکی از دانش آموزان حدس درست می زند و می گوید (عصا) ، آفرین به شما دختر باهوش و زرنگم بله بچه های گلم عصا .

معلم عصا را به بچه ها نشان می دهد و مقداری در مورد کاربردهای آن با هم بحث و گفتگو می کنند و بعد معلم می گوید داستان ما به عصا مربوط می شود .

یکی بود و یکی نبود ، غیر از خدای مهربون هیچ کس نبود . داستان ما درباره زندگی حضرت موسی ع هست بعد معلم داستان پیامبری حضرت موسی ع را که( در صفحه 80 کتاب قرآن سوم دبستان )  آورده شده برای دانش آموزان بازگو می کند البته با زیر و بم کردن صدا در قسمتهای مختلف داستان و باز کردن گوشه های از آن و استفاده از عصایی که با خود آورده در قسمتهای مربوط به معجزه عصا در داستان و داستان را با شور و انرژی زیاد برای بچه ها تعریف می کند و در مورد ازدواج حضرت موسی با دختر شعیب این نکته را یاد آور می شود که دختران شعیب دختران با حیا و با عفتی بودن و در قرآن از حیای انها یاد شده و در مورد عفاف و حجاب و حیا برای دانش آموزان سخن می گوید و به نکات کلیدی داستان اشاره می کند .

ارزشیابی تکوینی :

معلم در بین تدریس داستان سوالاتی را از نکات کلیدی داستان از دانش آموزان می پرسد تا میزان یادگیری را بسنجد .

از جمله:

1- بچه های گلم حضرت موسی به کجا هجرت کرد ؟

2- با کدام پیامبر آشنا شد ؟

3- معجزات حضرت موسی را نام ببرید ؟

4- ماموریتی را که خداوند به حضرت موسی داد چه بود ؟

در این قسمت گروه بندی از قبل انجام شده و معلم از گروه ها می خواهد آیات 13 تا 28 سوره طه را برای یکدیگر بخوانند و بعد از هر گروه معلم یکی را انتخاب کرده و می گوید یک یا چند سطر از این آیات را با صدای بلند بخواند و سایر دانش آموزان از روی کتاب خود خط ببرند . و اگر اشکالی بود در قرائت معلم رفع می کند .

ارزشیابی پایانی :

1- معلم از دانش آموزان می خواهد آیات 13 تا 28 سوره طه را برای اعضای گروه بخوانند .

2- معجزات حضرت موسی را بیان کنند .

3- آیاتی را که معجزات حضرت موسی در آن آورده شده بخوانند .

تکلیف پایانی : در مورد آیه 20 و 22 سوره طه یک نقاشی بکشند و ایات درس را با خانواده تمرین کنند .

هدف کلی : آموزش قرآن کریم

اهداف رفتاری

1- آشنایی با سوره نمل و نام سوره و دلیل نامگذاری آن به این نام (شناختی)

2- خواندن صحیح ایات 56 تا 63 سوره نمل (روانی – حرکتی)

3- آشنایی با مفاهیم و معنای بعضی از کلمات و آیات سوره نمل (عاطفی – شناختی)

4- تشخیص معنای پیام قرآنی و پیدا کردن آن در بین آیات درس (روانی – حرکتی)

5- ایجاد علاقه نسبت به خالق هستی با بیان مفهوم بعضی از آیات درس (عاطفی)

رفتار ورودی : معلم با وضو و صفای باطن وارد کلاس شده و به گرمی با دانش آموزان سلام و احوالپرسی می کند و احوال غایبین جلسه پیش را جویا شده و با مهربانی دلیل غیبت آنان را جویا می شود و سپس به حضور و غیاب دانش آموزان می پردازد و به شوخی می گوید : بچه ها هر کی غایبه دستش بالا دانش آموزان لبخند می زنند ، خوب پس معلومه که غایب نداریم چون صدای غایبا در نمیاد . الحمدالله خدا را شکر که حال همگی خوبه و سرحال و پر انرژی تو یک روز خوب خدا کلاسمون رو با نام خدا شروع می کنیم . همه آمادن ؟ مثل اینکه بعضی ها آماده نیستن چون صداتون محکم نبود ؟ یه بار دیگه همه آمادن ؟ همه دانش آموزان . بله

دیدن تکالیف :

خوب عزیزانم تکالیفتون رو انجام دادید ؟ بذارین رو میز ببینم ؟ معلم در حال بازدید به دقت تکالیف را بررسی می کند و تکالیفی که با دقت و تمیز انجام شده مورد توشیق معلم و سپس دانش آموزان قرار می گیرد . و در مورد کسانی که تکالیف را انجام نداده یا به درستی انجام نداده اند علت را جویا می شود و اگر مشکلی بود در صدد رفع آن بر می آید .

ارزشیابی تشخیصی :

حالا گلهای من بگن ببینم درس جلسه پیش در مورد چی بود و کجا بودیم . ایا تمرینهای مربوط به درس رو مرور کردید ؟

یکی از دانش آموزان می گوید داستان حضرت زکریا و یحیی و آیات مربوط به آن در سوره ال عمران.

بگید ببینم خداوند چه مژده ای به حضرت زکریا داد ؟ آیه اش رو برام بخونید.

خوب کی می دونه پیام قرآنی جلسه پیش رو برامون بخون ؟

هزار آفرین حالا یکی معنی اون بخونه ، آفرین مرحبا بر شما حالا همگی با هم پیام و معنی اونو بخونید ؟

هزار افرین بر شما حالا خودتون یک تشویق جانانه بکنید تا حسابی سرحال بشید .

گروه بندی :  بعد معلم به گروه بندی می پردازد و کلاس را 5 گروه 3 نفری تقسیم می کند و بعد :

ایجاد انگیزه و ارائه درس

بچه های خوبم ، چشماتون رو ببندید می خواهیم با هم به یک سفر بریم زود ببندید نبینم چشم کسی باز باشه ، خوب آفرین به شما ، حالا هر چی من می گم توی ذهنتون مجسم کنید . می خواهیم با هم به یک سفر دریای بریم . به یک دریای خیلی خیلی بزرگ در حالی که سوار یک قایقی هستیم و اون قایق وسط اون دریای بزرگه ، بچه ها درود برتون چی می بینید ؟ بچه ها می گن خانم آب ، افرین بر شما دریای که ما الان توش هستیم اونقدر بزرگه که هرچه به اطرافمون نگاه می کنیم هیچ چیز جز اب نمی بینیم . خوب بچه های گلم حالا همینطور که توی قایق نشستیم ناگهان طوفان میشه و موجهای عظیم به شدت به قایق ما می خوره ( این قسمت را با هیجان توصیف می کنیم ) و قایق به شدت تکان می خوره و هر لحظه امکان غرق شدن و نابودی برای ما پیش میاد و هیچ کسی هم در اطراف ما نیست که کمکمون بکنه در اون لحظه که هیچ فریاد رسی نداریم بچه ها تونستید خوب توی ذهنتون مجسم کنید . چقدر ترسیدیم و نگران و مضطرب شدیم  و دیگه هیچ راه چاره ای به ذهنمون نمی رسه اون لحظه به چی فکر می کنیم از کی کمک می خواهیم ؟ اون لحظه که هیچ کسی نیست به داد ما برسه از چه کسی می تونیم کمک بخواهیم ؟ بچه ها می گن خداوند.

آفرین بچه های خوبم تنها کی تو اوج سختیها که کسی نیست به داد ما برسع فقط و فقط خدای مهربونه ، اون که مارو افریده و همه این هستی و دنیارو آفریده و توی کتابش گفته  (معلم معنای ایات درسی را به طور خلاصه برای دانش آموزان می خواند .)

آیا آن کیست که اسمانها و زمین رو خلق کرده و از اسمان برای شما اب فرستاد تا به وسیله آن آب باغها رشد کنند ؟ یا آن کیست که برای شما زمین را آرمگاه قرار داد تا شما در اون آرامش پیدا کنید ، ایا آن کیست که دعای بی چارگان مضطر را به اجابت می رساند و رنج و غم آنان را برطرف کند و یا آن کیست که در تاریکیهای دریا و خشکی شما را هدایت می کند و کمک می کند و در آخر می فرمایند که کم هستند کسانی که به این حقیقتها فکر می کنند و در ذهنشون آنها را یادآوری می کنند .

خوب بچه های گلم امروز می خواهیم یکی دیگه از سوره های زیبای قرآن رو با هم بخونیم و طرز خوندن صحیح اون آیه های زیبا رو یاد بگیریم .

بچه های خوبم اسم سوره زیبایی که امروز می خواهیم بخونیم اسم یک حشره کوچیکه که خیلی زحمت کشه ( حالا ببینم کی از همه با هوش تره و می تونه حدس بزنه نام سوره چیه ؟)

در دانش آموز جوابی می ده یکی می گه زنبور و ... تا بالاخره یکی جواب درست را می گه مورچه حالا می خواهید بدونید چرا نام سوره مورچه گذاشته شده ؟  چون در یکی از آیات این سوره در مورد برخورد حضرت سلیمان با مورچه ها که زمانی که با سپاهیانش به محل زندگی عده ای از مورچه ها رسید سخن گفته شده به خاطر همین این سوره به این نام معروف و نامگذاری شده  ، حالا هر کی می خواد بدونه چه اتفاقی بین سلیمان و فرمانده مورچه ها رخ داد زحمت می کشه و بنا به کمک والدین آیه اونو پیدا می کنه و در موردش تحقیق می کنه و برامون میاره .

حالا گلهای من ص 83 کتابتون رو باز کنید حالا گروه های یاس ، سپیده ، و مریم و نرگس هر کدام آیات ص 83 رو توی گروه برای هم دیگه بخونید .

بعد ایات را همراه با نوار می شنوند و هم خوانی می کنند و در حال هم خوانی هم با نشانه خط می برند و در نهایت هر یک از دانش آموزان به صورت انفرادی ایات را تلاوت می کنند برای تسلط بیشتر و در گروه برای هم می خوانند . سپس معلم توجه بچه ها را به سمت پیام قرآنی جلب کرده و از گروه ها می خواهد به تصویر پیام قرآنی نگاه کرده و درباره آن بحث و گفتگو کنند و سپس از یکی از دانش آموزان قوی کلاس می خواهد پیام قرآن را برای بچه ها بخواند و ترجمه کند .

ارزشیابی تشخیصی :

خوب عزیزانم حالا هر گروه توی ایات درس بگرده ببینم کدوم گروه با همکاری هم می تونه زودتر پیام قرآنی ما رو تو آیات پیدا کنه ؟

گروه یاس سپید رو تشویق کنید که امروز برنده کلاس بود و زودتر پیام رو پیدا کرد ( طیب طیب الله ، احسنت بارک الله )

افرین ایه شماره 62 سوره نمل ، حالا کی می تونه آیه رو برای ما معنی کنه و بگه در مورد چیه ؟

افرین بچه های گلم این آیه یکی از دعاهای قرآن هم محسوب می شه که در اون خدای مهربون به ما انسانها فرموده که ای انسانها حواستون باشه یادتون باشه چه کسی جز خداوند مهربان شما را از غمها و گرفتاریها و رنجها و اضطرابهای سخت نجات مده؟ و در روایاتی که از ائمه معصومین اومده گفته شده هرگاه ما به مشکل سختی برخوردیم از خداوند توسط تلاوت این آیه کمک بخواهیم .

ارزشیابی پایانی:

1- از دانش آموزان می خواهیم معنای نام سوره را بیان کنند و دلیل معروف شدن به این نام چه بود؟

2- از دانش آموزان می خواهیم آیات 56 تا 63 سوره نمل را با حداکثر 2 غلط تا جایی که ممکن است صحیح بخواند .

3- دانش آموزان پیام قرانی را از آیات درسی پیدا کرده و بازگو کنند .

ارائه تکلیف خلاقانه:

از دانش آموزان بخواهیم 5 نمونه دعای قرآنی را با کمک والدین در قرآن کریم پیدا کرده برای ما بیاورند.

2- آیه مربوط به حضرت سلیمان و برخورد ایشان با فرمانده مورچه ها را پیدا کرده آن را به کمک والدین نوشته و در مورد آن یک نقاشی بکشند و بیاورند.

3- در مورد یکی از آیات درس به دلخواه نقاشی بکشید.

هدف کلی : آموزش قرآن کریم

هدف جزئی : آموزش و یادگیری صحیح خوانی آیات 88 تا 93 سوره نحل

اهداف رفتاری :

1- آیات 88 تا 93 سوره نحل را تا جای ممکن بدون غلط بخواند ( روانی – حرکتی)

2- بتواند پیام قرآنی را در بین آیات پیدا کند ( روانی – حرکتی)

3- معنای پیام قرآنی و برخی از کلمات آیات را بفهمد .(شناختی)

4- بتواند آیات را برای اعضای گروه بخواند و از همکاری با گروه لذت ببرید . (عاطفی)

وسایل مورد نیاز :

کتاب – ضبط صوت – اشکال میوه های مختلف برای گروه بندی :

رفتار وردوی :

معلم مثل همیشه با چهره ای سرشار از شادی با وصف و توکل و هدف تعالی رضای الهی وارد کلاس می شود تا این شور و انرژی را به دانش آموزان منتقل کرده و باز هم یاد آوری می کند که هر چیز با نام خداوند باید شروع شود . و بسم الله الرحمن الرحیم را با خطی خوش روی تابلو می نویسد و آن را تزئین می کند برای ایجاد ارتباط عاطفی بین پروردگار دانش آموزان و با صلواتی کار را شروع می کند . سپس به حضور و غیاب دانش آموزان و دیدن تکالیف آنها می پردازد و اگر اشکالی بود رفع می کند .

ارزشیابی تشخیصی :

معلم قبل از شروع درس جدید سوالاتی درباره درس گذشته می پرسد . تا اطمینان حاصل کند که دانش آموزان درس را فراگرفته اند و آنها را برای درسی جدید آماده کند .

گروه بندی کلاس : معلم از قبل اشکالی از میوه های مختلف مثل گلابی – سیب – گیلاس – هندوانه  تهیه کرده و درون کیسه ای ریخته از دانش آموزان می خواهد هر کدام یک میوه انتخاب کنند و میوه های هم شکل هم گروه می شوند 7 گروه 3 نفره .

ایجاد انگیزه : بچه های خوبم آیا تا به حال شده کسی به شما قولی بده و شما هم منتظر انجام اون وعده و قول باشید بعد یکدفعه بزنه زیر قولش ایا براتون تا حال پیش اومده اون وقت شما چه حالی پیدا کردید؟ چقدر ناراحت شدید ؟ یک سوال دیگه ایا شده خودتون هم به کسی قولی بدید اما انجامش ندید ؟ حالا از شما می خوام با مشورت هم گروهی های خودتون به این سوال من بعد از 5 دقیقه فکر کردن جواب بدید .

 ما انسانها چه طور با خداوند عهد می کنیم موقع عهد بستن چی می گیم ؟

بعد معلم از تک تک گروها پاسخ را می پرسد ، ممکن است پاسخ ها متفاوت باشد و سپس خودش پاسخ بچه ها را تکمیل می کند و می گوید ، ما انسانها گاهی که از خداوند چیزی می خواهیم و خواسته ای داریم (نذر ) می کنیم و با خداوند عهد می بندیم مثلا دگر امتحانمو قبول شدم یک روز روزه می گیرم با می گیم اگر فلان مشکل خانواده ام حل شد مقداری پول به فقرا می دم ، یا هر عهد و نذر دیگه ای .

ارائه تدریس :

اما بچه ای خوبم وفای به عهد خیلی خیلی مهمه و خداوند در خیلی از آیات قرآن ما را سفارش کرده که حتما حتما به عهد خودمون وفا کنیم ، از جمله در یکی از آیات سوره نحل که امروز می خواهیم بخونیم خداوند ما را فرمان داده که زمانی که با کسی یا با خداوند عهدی بستیم حتما به اون عمل کنیم و  وفا کنیم به عهدمون ، بچه های عزیزم خداوند مهربان چون ما انسانها رو خیلی دوست داره نمی خواد که ما هیچ وقت با وفا نکردن به عهدی که با کسی می بندیم اون شخص رو ناراحت کنیم یا باعث مشکلی در زندگی کسی بشیم .

بچه های عزیزم حالا برای اینکه به اهمیت وفای به عهد پی ببرید داستانی رو از حضرت اسماعیل (ع) براتون تعریف می کنم .

روزی حضرت اسماعیل در ایام جوانی با یکی از دوستانش قراری گذاشت و دوستش به او گفت فردا ساعت مثلا 4 پیش فلان کوه منتظرم باش تا من بیام و برای من کاری انجام بده ، حضرت اسماعیل هم به اون قول داد که سر قرار حاضر بشه ، فردا ی اون روز حضرت اسمائیل سر ساعت به سر قرار رفت و منتظر ایستاد هر چه ایستاد از دوستش خبری نشد اونقدر ایستاد تا شب شد و شب هم گذشت و صبح شد و بدین ترتیب دو نیم روز گذشت تا اینکه دوستش اتفاقی داشت از اونجا رد می شد که حضرت اسماعیل رو دید گفت اینجا چه می کنی حضرت گفت مگه با هم اینجا قرار نداشتیم می خواستم سر قولم باشم . و دوستش خیلی شرمنده شد . حضرت اسماعیل که پیامبر خدا بود می خواست با این کارش اهمیت وفای به عهد رو به ما انسانها نشون بده .

حالا بچه های گلم از شما می خوام کتاب خودتون رو باز کنید و درس جدید را باز کنید یک باز از روی ان نوار می خواند و شما همراه با نوار با دقت گوش کنید .

بعد در گروها اعضای گروه برای هم بخونید بعد من می خوانم و همگی تکرار می کنید . بعد معلم تمرین مربوط به ترجمه را برای دانش اموزان بلند می خواند و معلم از آنان می خواهد که به صورت گروهی ترجه ها را کلمه به کلمه معنی کنند سپس معلم برای هماهنگی بیشتر از تک تک گروها سوال می کند و اگر صحیح نباشد اجازه می دهد تا خود دانش آموز اشتباهش را تصحیح کند .

در مرحله بعد معلم صفحه ای که پیام قرآنی در آن وجود دارد را از دانش آموزان می خواهد تا باز کنند .

معلم می گوید به تصویر پیام توجه کنند و در گروها با هم راجع به آن بحث و گفتگو کنند . بعد یک بار معلم آیه را با ترجمه آن می خواند و دانش آموزان همگی تکرار می کنند .

سپس معلم از دانش آموزان می خواهد به صورت گروهی ایه پیام قرآنی را در درس جدید پیدا کنند .سپس همه دانش آموزان با هم آیه پیام قرانی را تکرار کنند .

ان الله یامر بالعدل و الاحسان

خداوند به رعایت عدالت و نیکی به دیگران دستور می دهد . و سپس معلم در مورد رعایت عدل و انصاف مقداری توضیح می دهد و همینطور در مورد احسان .

ارزشیابی تکوینی :

بچه های خوبم بگید ببینم چند جور عهد و قول داریم ؟ بچه ها 2 نوع یکی بین ما و دیگران و یکی بین ما و خداوند مهربان

خوب حالا بگید ببینم عهد ما با خداوند نام دیگرش چیه ؟ نذر   ، حالا کی می تونه بگه پیام قرآنی درسمون درباره چی بود ؟

حالا سر گروه گروه سیب آیه 91 سوره نحل رو برامون بخونه و بقیه خوب گوش کنید ببینم درست می خونه یا نه ؟

ارزشیابی پایانی :

1- از دانش آموزان می خواهیم ایات 88 تا 93 سوره نحل را بخوانند .

2- پیام قرآنی را در بین ایات درسی جدید پیدا کنند .

3- معنای پیام قرآنی و برخی کلمات را بیان کنند .

ارائه تکلیف خلاقانه :

از دانش آموزان بخواهیم در سوره نحل آیه 88 تا 93 خداوند ما را به چه چیزهای امر کرده .

در پایان از : دانش آموزان می خواهیم دعای فرج را قرائت کرده و با ذکر صلواتی کلاس را به پایان می رسانیم .

تقدیر و تشکر:

در پایان لازم می دانم از زحمات استاد ارجمند جناب آقای پورشیخ کمال تشکر را داشته باشم