تثبيت شنهاي روان توسط مالچ Mulch : تثبيت شن هاي روان ( مالچ پاشي ):

 

 

هدف از اين عمل قرار دادن يك لايه محافظ روي خاك و ماسه براي جلوگيري از حركت ماسه ها و

 

 

خاك است .

 

 

1ـ كلش ـ برگ و ساقه هاي خشك :

 

 

استفاده از بازمانده گياهان مي تواند در اين مسير كمك كند . در ضمن پس از مـدتي قادر است

 

 

مواد آلي خاك را افزايش دهد و مضافاْ مانع تبخير گـردد البته بايستي روي آنها غلتك كشـيد و حتي قبل از

 

 

قرار دادن مواد فوق سطح خاك را كم و بيش متراكـم نمود يا قبل از قرار دادن كلش و مواد فوق مقدار كمي

 

 

موادي مانند آسفالت پاشاند .

 

2 ـ پوشش پلاستيكي :

 

 

در مواقع معيني كه از مشمع هاي پلاستيكي استفاده مي نمايـند بايد چهار طرف هر مشمـع را

 

 

داخل خاك نمود و با ميخهاي مخصوصي آنرا به خاك يا شن متصل نمـود و يا لبه هاي هر مشمـع را داخل

 

 

گودالهاي كوچكي برگرداند . روي ماسه مي توان توري هايي از مواد آكريليكAcrylique قرارداد .

 

3 ـ روغنها و مواد معدني :

 

 

روغنهاي متعددي چه روغنهاي معدني و چه آلي براي تثبيت شنها استفاده مي گردد .

 

4 ـ آسفالت :

 

 

روي ماسه ها با دستـگاه پخش كننده اي يك لايه نازكي آسفالت مي پاشنـد ولي بايد همـيشه

 

 

مواظب بود كه با انجام حركت و پاييـن رفتن ماسه ها قسمتي از خاكهايي كه آسفالت روي آن پاشـيده اند ،

 

 

بصورت لكه هايي در سطح زمين ظاهر گردد .

 

 

 

 

احياء و استمرار مجدد لايه پوشش زنده خاك

 

Biorehabilation

 

 

خاك علاوه بر نقش مهمي كه در توليد محصولات كشاورزي ايفا مي نمايد از نظر ارتباط و همبستگي با

 

 

10

 

عواملي مانند آب ، هوا و پوشـش گياهي فعاليت هاي موجودات جانوري و انساني يكي از اركان مهم زيست

 

 

محيطي محسوب مي گردد .

 

 

متاْسفانه انسان به دلايل مختلفي مانند تبديل جنگلها به زمينهاي زراعي ، چرا و دامپروري بي رويه ،

 

 

روشهاي نا مناسب كشت و زرع مانند تك كشتي بدون تناوب ، آيـش ، شخم ناصحيح در تخريب خاك تاْثيـر

 

 

منفي داشته است .

 

 

در بين عوامل مؤثر در تخريب زيست محيطي افزايش جمعيت را مي توان يكي مهمترين عامل تخريب و

 

 

كاهش منابع طبيعي به شمار آورد .

 

 

حتي عـده اي معتـقدند كه افزايش جمعيـت،باعث سـرعت بخشـيدن به فرسـايش خاك مي شود .

 

 

با توجه به مسائلي كه در قسمتهاي اوليه اين بخـش مورد بررسـي قرار گرفت مي توان نتـيجه گرفت كه

 

 

تخريب خاك و كاهش عمق مفيد خاك باعث كاهـش رشد و نمو و توليد گياهي خواهد شـد .مقدار خاكي كه

 

 

ساليانه در اثر هوا ديدگي سنگها توليد مي گردد تحت تاُثير عوامل اقليمي است در مناطق سردسير خشك يا

 

 

گرم وخشك ساليانه كمتر از 25/0 mm خاك تولـيد مي گردد(ضخامت) . در حاليـكه در منـاطق گرم و

 

 

مرطوب اين مقدار برابر 5/1 mm است . طبق نظريهْ هامر و هودسون (hammer&Hudson ) ، اگر

 

 

مقدار خاكي كه ساليانه تخريب مي گردد حدود 12 تن در هكتار منظور داريم بايد ساليانه 1mm خاك توليد

 

 

شود تا بتوان خاك منهدم شده را جبران نمود در حاليكه نظريهْ روبرت(robert ) در سطح كلي جهاني مقدار

 

 

خاك توليد شده 02/0 mm محاسبه شده است.

 

 

بطور خلاصه لازم است برنامه ريزي صحيح و عملي در اثر افزايش توليدات كشاورزي و دامپروري را

 

 

بر حسب توان اكولوژيكي خاك تهـيه و تدوين نمـود و رئوس برنامه هاي پيشـنهادي را مي توان بصورت

 

 

خلاصه بشرح زير مورد توجه قرار داد :

 

 

1_ جلوگيري از تخريب جنگلها و مراتع . ساليانه در جهان حدود 11 ميليون هكتار از سطح جنگلها محو

 

 

ونابود مي گردد.

 

11

 

 

2_ جلو گيري از چرا و دامپروري نا صحيح.

 

 

3_جلوگيري از كشت و زرع تك كشتي(ندون تناوب)

 

 

4_جلوگيري از شخم ناصحيح وساير عمليات كشاورزي كه خاك را مستعد تخريب مي نمايد .

 

 

5_مبارزه با فرسايش ابي و بادي .

 

 

در اين راستا علاوه بر برنامه ريزي هاي صحيح در جهت حفاظت مكانيكي خاك لازم است در برقراري

 

 

مجدد پوشش گياهي نيز اقدامات مؤثري انجام گيرد.

 

 

تمام فعاليتهاي حفاظتي خاك از نظر ايجاد تراس و بانكت در حقيقت نقش جانشيني پوشـش گياهي را

 

 

ايفا مي نمايد. معهذا عمليات و اجراء برنامه هاي حفاظتي بدون ايجاد و گسترش پوشـش زنده خاك پس از

 

 

مدتي با شكست روبرو خواهد شد .

 

 

فرسايش بادي در مناطق هموار و مسطح مناطق خشـك و نيمه خشـك مهمترين عامل تخريب خاك و

 

 

پبشـروي كويرها محسوب مي گردد . بنابراين براي جلوگيـري از تخريب ناشي از باد ، با توجه به مطالب

 

 

ارائه شده مي توان نتيجه گرفت كه توسعه و پيشرفت كشاورزي ، دامپروري و صنـايع وابسته به آن در هر

 

 

منطقه تحت تاْثير تجديد و احياء پوشش زنده خاك است . اجراء پروژه هاي آباداني و توسعه هر منطقه يا هر

 

 

سرزمين بايد براساس توان اكولوژيكي آن منطقه يا آن سرزمين استوار باشد . چنين پيشنهادي در كنفرانس

 

 

ـ هاي مختلف در اسلو پيشنهاد گرديده است .

 

 

براي نشان دادن تاْثير روشهاي حفاظتي خاك و تاْثير ايجاد پوشش گياهي در توسعه و آباداني يك حوزه

 

 

كوهستاني دو شكل ارائه شده است : يكي قبل از انجام اين عمليات و ديگري بعد از آن عمليات ، كه اين دو

 

 

شكل با كسب اجازه از نشريه FAO ضميمه مطالب فوق شده است .

 

 

با توجه به مطالب ارائه شده در بخش استمرار پوشش زنده خاك مي توان نتيجه گرفت كه در كشوري

 

 

مانند ايران كه آب و هواي قسمت اعظم آن خشـك و گرم مي باشد تنها راه تجـديد حيات و افزايش فعاليت

 

 

12

 

 

 

بيولوژيكي ( انساني ، حيواني ، گياهي )همان برقرار نمودن مجدد پوشش زنده خاك است .

 

 

سرزمين ايران وسيع و داراي آب و هواي متـنوع ، مشخصات ژئومورفولوژي متغير مي باشـد . اين

 

 

سرزمين پهناور بيشتر به صورت يك قاره است تا فلات . سلسله جبال زاگرس در جـنوب و البرز در شمـال

 

 

فلات مركزي را احاطه نموده اند . سلسله كوههاي شمال و جنوب توسط دره هاي عميق بريده شده و معمولاْ

 

 

چندين حوزه به يك دره منتهي مي گردد. بعلت خشكي ونيز عوامل ديگر فرسايش و تخريب خاك چه در دامنه

 

 

ـ ها و چه در قسمت فلات همه ساله ميليونها تن خاك را نابود مي سازد .

 

 

بنابراين لازم است با برنامه هاي صحيح و عملي تواماُ در حفظ و حراست خاك و تجديد پوشش زنده

 

 

خاك تهيه و تدوين و به مرحله اجراء درآورد . مثلاُ در يك دامنه فرضي با برنامه هاي اجرايي مي توان به

 

 

اهداف چند منظوره نزديك شد . در مناطق كم ارتفاع و يا شيب كم يعني در قسمت پايين دست دامنه ها و نيز

 

 

در فلات مركزي لازم است زراعت را در پناه باد شكن اجراء نمود .

 

 

در داخل زمين محصور شده توسط ديواره هاي طبيعي مي توان انواع گياهان زراعي يا درختان ميوه را

 

 

كاشت .

 

 

به طور خلاصه بدون استفاده از درختـان امكان احياء مناطق كوهستاني و دشت عملي نيسـت . ما در

 

 

كشوري زندگي مي نماييم كه مقدار تبخير چندين برابر نزولات آسماني است ، بنابراين لازم اسـت از عواملي

 

 

كه از شدت تبخير جلوگيري مي نمايد در احياء و مديريت مناطق فوق استفاده گردد .

 

 

www.ake.blogfa.com      www.ake.blogfa.com    www.ake.blogfa.com  

تثبيت شنهاي روان توسط مالچ Mulch : تثبيت شن هاي روان ( مالچ پاشي ):