بسمه تعالی

گروه ترویج و آموزش کشاورزی

معرفی رشته کارشناسی

ترویج و آموزش کشاورزی

Agricultural Extension & Education

مهر ماه 1387

اهمیت رشته تحصیلی ترویج و آموزش کشاورزی

   يكي‌ از رسالت‌هاي‌ مهم‌ هر رشته‌اي‌ بردن‌ دانش‌ و علم‌ آن‌ رشته‌ در بين‌ اقشار مختلف‌ جامعه‌ است‌. به‌ عبارت‌ ديگر مطالبي‌ كه‌ دانشجويان‌ در دانشگاه‌ها فرا مي‌گيرند، مستقيماً براي‌ عموم‌ مردم‌ قابل‌ استفاده‌ نيست‌ بلكه‌ بايد تغيير و تحولي‌ در آن‌ صورت‌ گيرد تا متناسب‌ با سطح‌ توانايي‌ هر يك‌ از مخاطبان‌ بتوان‌ ايده‌ها و نوآوري‌ها را در اختيارشان‌ قرار داد. در كشاورزي‌ نيز ما با افراد مختلفي‌ سر و كار داريم‌ كه‌ از لحاظ‌ سطح‌ علمي‌ و آگاهي‌ در رده‌هاي‌ متفاوتي‌ قرار دارند. افرادي‌ كه‌ نياز به‌ دانش‌ كشاورزي‌ نوين‌ دارند اما نمي‌توانند اين‌ دانش‌ را از كتب‌ كشاورزي‌ به‌ دست‌ بياورند بلكه‌ بايد متخصصاني‌ باشند كه‌ يافته‌هاي‌ جديد علمي‌ را متناسب‌ با سطح‌ دانش‌ و توان‌ علمي‌ اين‌ دسته‌ از مخاطبان‌ در اختيار آنها قرار دهند اين‌ متخصصان‌ همان‌ مهندسين‌ ترويج‌ و آموزش‌ كشاورزي‌ هستند.البته‌ بخش‌ آموزش‌ اين‌ گرايش‌ شامل‌ آموزش‌هاي‌ رسمي‌ نيز مي‌شود؛ يعني‌ دانشجويان‌ مهندسي‌ ترويج‌ و آموزش‌ كشاورزي‌ در اين‌ بخش‌ با نحوه‌ برنامه‌ريزي‌ آموزشي‌، تدريس‌ و مديريت‌ هنرستان‌ها و دبيرستان‌هاي‌ كشاورزي‌ آشنا مي‌شوند.
واقیعت این است که تحصیل در رشته‌های کشاورزی با این هدف صورت می‌گیرد تا علم و دانش مفیدی برای توسعه کشاورزی و حل مسایل مرتبط با آن، فراهم شود. حال نیاز است تا افرادی، این دانش و چگونگی استفاده از آن در مزرعه را، به روستاییان و کشاورزان آموزش دهند. این وظیفه خطیر بر عهده کارشناسان ترویج و مروجان کشاورزی است که چگونگی انتقال دانش و مهارت به روستاییان و کشاورزان را در دانشگاه فرا گرفته‌اند و بدون حضور آنان، زحمات و تلاش سایر متخصصان کشاورزی، راه به جایی نخواهد برد. بنابراین، کار اصلی یک کارشناس ترویج و آموزش کشاورزی، ارائه آموزش‌های مداوم و مستمر به مخاطبان در بخش کشاورزی کشور است. كارشناسان ترويج و مروجان كشاورزي عهده‌دار برنامه‌ريزي، سازماندهي، رهبري، كنترل و انجام فعاليت‌هاي ترويجي مي‌باشند و در اين مسير، همانند یک پل ارتباطی، نيازها و مسايل روستايي و كشاورزي را به مراكز تحقیقاتي منتقل مي‌سازند و در عوض، راه‌حل این مسایل و مشکلات را از این مراکز اخذ کرده و به روستاییان و کشاورزان آموزش می‌دهند.

   از مهمترین اهداف ترویج و آموزش کشاورزی می‌توان به انتقال و اشاعه نوآوري‌هاي سودمند كشاورزي و هم‌چنين دانش موجود به روستاییان، کشاورزان، باغداران، دامداران، مرتعداران، جنگل‌نشینان، ماهیگیران و تمامی افرادی اشاره کرد که به طور مستقیم در تولیدات بخش کشاورزی کشور دخالت دارند تا ضمن افزايش كمي و كيفي توليدات این بخش، زندگی بهتری برای همگان به دست آید.

هدف از دوره کارشناسی ترویج و آموزش کشاورزی نیز تربیت کارشناسانی است که با تکیه بر آموخته‌های نظری، عملی و تجارب حاصل خود در زمینه‌های علوم کشاورزی، تربیتی و اجتماعی بتوانند به عنوان کارشناس در مقام سرپرست، کارشناس ترویج، مروج کشاورزی، و همچنین سرپرست، کارشناس و مربی آموزشی در مراکز آموزش کشاورزی و دبیرستانهای کشاورزی و نظایر آن، انجام وظیفه نمایند.

وجه تمایز متخصصان ترویج و آموزش کشاورزی با متخصصان سایر رشته‌های کشاورزی

یک فارغ‌التحصل در رشته ترویج و آموزش کشاورزی همانند سایر رشته‌های کشاورزی، یک مهندس کشاورزی عمومی است زیرا، درس‌های مشترک زیادی را همانند آنان می‌گذراند (مانند درس‌های عمومی، پایه و اصلی کشاورزی مانند زراعت، باغبانی، گیاهپزشکی، دامپروری و ...)  اما فرق آنان در این است که درس‌های تخصصی در زمینه ترویج و آموزش کشاورزی را می‌گذرانند، تا بتوانند ضمن آشنایی کافی با کشاورزی، آن را ترویج کنند و به دیگران نیز آموزش دهند. بنابراین، اگر سر و کار سایر تخصص‌های کشاورزی با گیاهان، دام‌ و یا مواد بی‌جان است، کار اصلی کارشناس ترویج و آموزش کشاورزی با انسان و مردم روستایی است.

گروه ترویج و آموزش کشاورزی

گروه ترويج و آموزش کشاورزي يکي از گروههاي آموزشي دانشکده‌های علوم کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان است. اين گروه، فعاليت خود را از سال 1387 با پذیرش دانشجو در اولین دوره آموزشي کارشناسی، آغاز کرده است.

دروس، تعداد واحدها، گرایش‌ها

دانشجویان مقطع کارشناسی رشته ترویج و آموزش کشاورزی برای توانا شدن در انجام وظایف محوله، درس‌هایی را در طی 4 سال (حداکثر مجاز 6 سال) در دانشگاه می‌گذرانند. این دروس عبارتند از: عمومی (20 واحد)، علوم پایه (19 واحد)، اصلی کشاورزی (41 واحد)، تخصصی الزامی (36 واحد)، تخصصی اختیاری (4 واحد)، گرایشی(15 واحد). در حال حاضر دانشجویان می‌توانند با انتخاب دروس گرایش از نیمسال ششم در دو گرایش زراعت و باغبانی از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شوند.(دروس پیشنهادی گروه در پیوست بروشور ارائه شده است)

اساتید

در حال حاضر گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی دارای سه عضو هیات علمی تمام وقت می‌باشد که اسامی آنان به شرح زیر است:

1_آقای دکتر محمدرضا محبوبی (استادیار)

2_آقای دکتر ابوالقاسم شریف‌زاده (استادیار)

3_آقای دکتر احمد عابدی سروستانی (استادیار).

اعضای هیات علمی که بورس دانشگاه هستند و طی سال آینده به گروه ملحق می شوند آقایان غلامحسین عبداله زاده و علی رضا خواجه شاهکویی هستند.

بازار کار و  موقعيت‌ شغلي‌ در ايران
مهندسين‌ ترويج‌ و آموزش‌ كشاورزي‌ مي‌توانند به‌ عنوان‌ رئيس‌ سازمان‌ كشاورزي‌ استان‌، مجري‌ طرح‌هاي‌ تحقيقاتي‌ - ترويجي‌، كارشناس‌ ترويج‌ و آموزش‌ در وزارت‌ تعاون‌، صندوق‌ بيمه‌ و سازمان‌ مديريت‌ و برنامه‌ريزي‌ مشغول‌ به‌ فعاليت‌ شوند و باعث‌ ارتقاي‌ سطح‌ زندگي‌ روستاييان‌ گردند. يا به‌ عنوان‌ كارشناس‌، گروهي‌ از مروجين‌ را براي‌ انتقال‌ يافته‌هاي‌ نوين‌ به‌ روستاييان‌ آماده‌ كرده‌، بر كار آنها نظارت‌ كنند.همچنين‌ مي‌توانند به‌ عنوان‌ مدير، آموزشگر، برنامه‌ريز آموزشي‌ يا تكنولوژيست‌ آموزشي‌ در هنرستان‌ها و دبيرستان‌هاي‌ كشاورزي‌ فعاليت‌ نمايند يا در سمينارها و كنگره‌هاي‌ علمي‌ مسؤول‌ وسايل‌ ديداري‌ و شنيداري‌ شوند و به‌ عنوان‌ سردبير روزنامه‌ها و نشريات‌ كشاورزي‌ در جامعه‌ خدمت‌ كنند.لازم‌ به‌ ذكر است‌ كه‌ در بخش‌ كشاورزي‌، نياز به‌ آموزش‌ هم‌ براي‌ زنان‌ و هم‌ براي‌ مردان‌ روستايي‌ وجود دارد، بنابراين‌ فارغ‌التحصيلان‌ اين‌ گرايش چه‌ زن‌ و چه‌ مرد مي‌توانند فرصت‌ شغلي‌ مناسبي‌ داشته‌ و نقش‌ بسيار ارزنده‌اي‌ در بهبود وضعيت‌ روستاييان‌ داشته‌ باشند.

فارغ‌التحصیلان ترویج و آموزش کشاورزی می‌توانند به عنوان کارشناس در ادارات دولتی مانند سازمان جهاد کشاورزی، منابع طبیعی، سیلات، محیط زیست، اداره تعاون، مراکز آموزش کشاورزی، دبیرستان‌های کشاورزی و یا سازما‌ن‌ها و شرکت‌های خصوصی به کار مشغول شوند. همچنین، امکان اشتغال از طریق سازمان نظام مهندسی کشاورزی و یا راه‌اندازی بنگاه‌های تولیدی و خدماتی خصوصی وجود دارد.

توانايي‌هاي‌ لازم:  
مهندسي ترويج‌ و آموزش‌ كشاورزي‌ يكي‌ از رشته‌هاي‌ بين‌ رشته‌اي‌ است‌ چون‌ دروس‌ آن‌ حيطه‌ گسترده‌اي‌ از علوم‌ مختلف‌ شامل‌ ارتباطات‌، روانشناسي‌ تربيتي‌، تكنولوژي‌ آموزشي‌، علوم‌ تربيتي‌، مديريت‌، كامپيوتر، آمار و كشاورزي‌ را دربرمي‌گيرد.به‌ همين‌ دليل‌ دانشجوي‌ اين‌ گرايش بايد هم‌ در د‌‌‌‌‌‌‌روس‌ مهم‌ مهندسي كشاورزي‌ مانند زيست‌شناسي‌، شيمي‌ و رياضي‌ قوي‌ باشد و هم‌ توانمندي‌هاي‌ لازم‌ براي‌ تدريس‌ را داشته‌ باشد؛ يعني‌ بايد صبر و حوصله‌ بسيار داشته‌ و با كوچك‌ترين‌ عدم‌ پذيرش‌ از سوي‌ كشاورزان‌، دلسرد نشود. در ضمن‌ بايد نوانديش‌ و خلاق‌ باشد تا بتواند به‌ بهترين‌ نحو به‌ ترويج‌ و آموزش‌ كشاورزي‌ بپردازد و از روش‌هاي‌ متعدد و متفاوت‌ تكنولوژي‌ آموزشي‌ مثل‌ تهيه‌ پوستر، فيلم‌ و عكس‌ در اين‌ راه‌ استفاده‌ نمايد. همچنين‌ بايد شخصيتي‌ برون‌گرا داشته‌ باشد تا بتواند با طبقات‌ مختلف‌ جامعه‌ به‌ خصوص‌ قشر روستايي‌ ارتباط‌ برقرار كند و با جلب‌ اعتماد آن‌ها، دانش‌ تئوري‌ و عملي‌ را به‌ كشاورزان‌ منتقل‌ سازد و در نهايت‌ لازم‌ است‌ كه‌ از محيط‌ روستايي‌ و فعاليت‌هاي‌ كشاورزي‌ لذت‌ ببرد و علاقه‌مند به‌ همكاري‌ و كمك‌ به‌ ديگران‌ باشد.
ادامه تحصیل

در حال حاضر دانشجویان رشته ترویج و آموزش کشاورزی می‌توانند در مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری در دانشگاه‌های داخل و یا خارج از کشور به ادامه تحصیل بپردازند. در حال حاضر دانشگاههای تهران، تربیت مدرس و شیراز و واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد مجری دوره دکترا و دانشگاههای تهران، تربیت مدرس، شیراز، همدان، بیرجند و برخی واحدهای دانشگاه آزاد  مجری دوره های کارشناسی ارشد هستند. لازم به ذکر است برخی دانشگاههای کشور از جمله دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی در حال پی گیری راه اندازی مقطع ارشد رشته هستند که پیش بینی می شود تعداد دانشگاههای مجری دوره های تحصیلات تکمیلی رشته طی سالهای آینده افزایش چشمگیری یابند. در خارج از کشور رشته تحصیلی در مقاطع مختلف آن فعال است که می توان به دانشگاههای کشورهایی چون آمریکا، هلند، انگلستان، کانادا، هند، مالزی، استرالیا و.... اشاره کرد.